33. Son Dönem Kombinezon Ustaları
Kombinezon Sanatının Büyük Ustaları serimizin son dizisi olan bu yazıyla Satrançta Taktik bölümünü bitirirken günümüz kombinezon ustalarından öne çıkan birkaç ismi de anmadan geçmek olmaz.
Viswanathan Anand
Satrançta Asya’nın ve Hindistan’ın yüz akı. Anand, 1969’da Hindistan’ın güneyindeki Tamil Nadu eyaletinde küçük bir kasaba olan Mayiladuthurai’de doğdu, ancak Chennai’de büyüdü. Annesi ona altı yaşında satranç oynamayı öğretti. 1987’de Dünya Gençler Satranç Şampiyonu oldu. 1988’de büyükusta (GM), 2000 ve 2007’de Dünya Şampiyonu, 2003’te ise Dünya Hızlı Satranç Şampiyonu oldu. 2800’ü geçen ELO derecesiyle 2007-2011 yıllarında Dünya’nın en kuvvetli oyuncuları sıralamasında 1. sırada yer aldı. Ağır partileri bile hızlı tempoda oynamasıyla ünlenmiştir. Bu özelliğinden dolayı ona “Yıldırım Çocuk” denmiştir.
Levon Aronian – Viswanathan Anand, Wijk Aan Zee, 2013
Beyaz’ın şah kanadı atağını umursamıyor, f8’deki kalesini kaçmak bir yana bir de öyle bir hamle yapıyor ki rakibin eli ayağı dolaşıyor! 15…Fc5!! Ne bu şimdi? Aronian ne kaleyi ne fili alıyor, beyaz fil ile boştaki atı istiyor. Böylece bu fili dxc5 sonrasında ata ve vezire hedef olmaktan kurtardığını düşünüyor. 16.Fe2 Ae5!! (D2) Anand, şaşırtmaya devam ediyor. Tahtada tam 4 siyah figür tehdit altında. Böyle oyuncuların seyircisi çok olur.
17.Fxg4 Fxd4+! 18.Şh1 Axg4 19.Axf8 f5 (D3) Beyaz, kale ve piyon önde ama Siyah’ın şah kanadı atağı çok tehlikeli. 20.Ag6 Vf6 21.h3 Vxg6 Siyah atın neden alınamadığını açıklamaya gerek yok; 1 hamlede mat olur. 22.Ve2 Vh5 Şimdi de Vxh3+ tehdidi ölümcül. 23.Vd3 Fe3! (D4) Bu araya girme ile beyaz vezirin h3’ü koruması engelleniyor ve mat yolu açılıyor. Beyaz terk etti. 0-1
Aleksey Shirov
1972 Riga doğumlu Letonyalı satranç ustası. Büyük usta (GM) olduğu 1990’dan beri Dünya’nın en güçlü oyuncuları arasında yer alıyor. 1988 16 Yaş Dünya Şampiyonu oldu. Kariyeri boyunca birçok kez Dünya Şampiyonluğu elemelerinde oynadı. Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra İspanya uyruğuna geçti. Sonradan doğduğu ülkeye, Letonya’ya döndü. Karmaşık konumlarda ortaya koyduğu taktik motiflerle kendisi gibi Letonyalı Mikhail Tal ile karşılaştırıldı.
Aleksey Shirov – Judit Polgar, Tilburg, 1996
Sicilya Savunması Sheveningen devam yolunda oluşan konumda (D5) Shirov nasıl bir hesapla 13.Axe6!! oynuyor? F dikeyi açılıyor, tamam ama arkası görünmüyor. 13…fxe6 14.Fh5 g6 15.fxg6 Ke7 16.Ad5! (D6) İlginç! Shirov ikinci atını da feda ediyor. 16…exd5 17.Vxd5+ Şh8 18.gxh7 Kxh7 Piyon alınmalı yoksa Vg8 ile mat olur. 19.Fg6 Fg7 Siyah, aldıklarını geri vermeye razı. 20.Fxh7 Vd8 21.Ff5 Ae5 22.Vd1 İleri atılmak için geri çekiliyor. Hedef: Vh5+ 22…Fxf5 23.exf5 Ve8 24.g6 Ag4 25.Fd4 Ve4 (D7) At-fil takası reddediliyor.
26.f6 Ac6 27.fxg7+ Şg8 28.Kf8+ Kxf8 29.gxf8V+ Şxf8 30.Vf1+ (D8)
Siyah terk etti. 1-0 30…Şe8 veya 30…Şe7 oynanırsa 31.Ke1 ile vezir düşer; 30…Şg8 31.Vf7+ mat olur.
Aleksander Morozeviç
1977 doğumlu Rus satranççı. Alışılmışın dışında açılış repertuvarı ve ultra agresif stiliyle ünlendi. 1994’te büyük usta (GM) oldu. Uzun yıllar Dünya ELO sıralamasında ilk 10 içinde kaldı. Eski Dünya Şampiyonu Kramnik’in onun hakkındaki görüşü şöyledir: “Morozevich parlak bir oyuncu; Oyun şeklini seviyorum. Bu aktif satranç: daima ileri! Bazen şans onun tarafındadır, bazen değildir. Onun maçlarını izlemek sıkıcı değil.”
Aleksander Morozeviç – Viswanathan Anand, Moskova, 1995
Hızlı tempoda oynanan oyunda (D9) Morozeviç, Siyah’ın çok sağlam görünen şah korunağını üst üste yaptığı alet fedalarıyla darmadağın ediyor. 24.Axg6 hxg6 25.Fxg6 fxg6 26.Kxe6 Vf7 27.Vd5! Af5 28.Kxf5!! (D10) Siyah terk etti. 28…gxf5 29.g6! sonrasında ya vezir düşer ya mat olur.
Magnus Carlsen
1990 doğumlu, Norveçli satranç ustası. 2013 yılından beri Dünya Satranç Şampiyonu ve unvanını tam 5 kez korudu. Tam bir “Bilgisayar Çağı Çocuğu”, otomatik hesap yapabilme yeteneği var adeta.
Magnus Carlsen – Leinier Dominquez Perez,Wijk Aan Zee, 2009
Turnuvanın ‘Güzellik Ödülü’nü kazanan oyunda (D11) Beyaz, 7. yataya sarkmış kalesiyle neler yapabileceğini – hem de fil çifti ve +1 piyona karşılık- gösteren kombinezona at fedasıyla başlıyor. 36.Axe5 Fxe5 37.Fxe5+ Kxe5 38.Vxf4 (D12) Şimdi tahtaya baktığında Siyah, 1 fil fazla olmasına hiç sevinemiyor zira Beyaz vezir h6’ya giderse mattan nasıl kurtulacağını bilemiyor. 39…Vf5 Umutsuzca… 40.Vh6 Terk. 1-0