Doç Dr. Kenan ACAR
KANDIRA KÖYLERİNDEN UNUTULMUŞ İKİ TÜRKÜ
Bundan otuz sekiz yıl önce Kandıra’nın köylerine ağız derlemesine çıkmıştım. Derleme sırasında kayda aldıklarım arasında ilgi çekici iki de türkü vardı. Bunlardan “Be Yavrim!” nakaratlı olanını Sepetçi Sakallar, “Yeşilim” nakartlı olanını Kocakaymaz köyünden derlemiştim. Birincisi tam, ikincisi –bir kısmı kayıttan silindiği için- ne yazık ki eksik olan bu iki türküyü bu zamana kadar ne radyoda ne de televizyonda hiç duymadım.
Bir akademik çalışmanın sayfaları arasında kalmalarına, belki de zaman içinde unutulup gitmelerine gönlüm razı olmadı. Bu sebeple bu iki türkünün sözlerini Kandıra ağzından standart Türkiye Türkçesine aktararak okuyucularımızla paylaşmak istedim. Bunlar gibi unutulan veya unutulmaya yüz tutan nice türkülerimizin gün yüzüne çıkmasına vesile olması dileğiyle…
BE YAVRİM TÜRKÜSÜ (Derleme Yeri: Sepetçi Sakallar Köyü)
Derelerin fışkını be yavrim,
Gönül bilir aşkını.
İstediğini alamayan be yavrim,
O da oğlan şaşkını.
İndim dereye söğüt be yavrim,
Eller veriyor öğüt.
El dilinden usandım be yavrim,
Al da koynunda büyüt.
Derelerin fışkını be yavrim,
Gönül bilir aşkını.
İstediğine varamayan be yavrim,
O da oğlan şaşkını.
Denizde balık yüzer be yavrim,
Annem gücünü üzer.
Üzme annem gücünü be yavrim,
Damadın benden güzel.
Havaların buludu be yavrim,
Tarlaların nohudu.
Ne kadar almam desen be yavrim,
Senden kesmem umudu.
YEŞİLİM TÜRKÜSÜ (Derleme Yeri: Kocakaymaz Köyü)
Asmanın arasından alamadım üzümü,
Kaldır yarim şapkanı göremedim yüzünü.
Yeşilim, yeşilim, yeşil olur mu?
Şimdi burdan geçti, gelin olur mu?
Ayağında yemeni; üstü yok, altı yeni,
Nişanlımdan dönüyom, yok mu bana müşteri ?..
Yeşilim, yeşilim; havada bulut,
Ben sana gider miyim Serseri Mahmut ?..
Giderim izlerinden, bal akar sözlerinden,
Ne şekil ayrılayım o kara gözlerinden?
Yeşilim, yeşilim; yeşil keteni…..
Sevgili Kenan hocam merhaba.Be yavrim turkusu notalara dokulup derlense gercekten ses getirecek bir eser ortaya cikar diye dusundum.Kolay gelsin saygi sevgi ve selamlar.
Değerli Hocam.
Öncelikle bu duyarlılığınıza memnuniyetimi bildiririm.
Kocaeli bölgesinde ve tabii Kandıra bölgesinde bir kaç yıl içinde Kocaeli üniversitesi ve Kocaeli büyükşehir Belediyesi ortak Bölge Folklorik taramaları yapılmıştır. Bu çalışmalar neticesinde bildiğim kadarıyla 16 Kocaeli türküsü derlenmiştir. Bunlardan birkaçı Kandıraya ait türkülerdir. Ben de kocaelinin değişik bölgelerine ait türkülerinden 1970 yılından itibaren derlediğim 7 adet türküyü Kocaeli üniversitesinin bu çalışmasına sundum. Ben 1953 İzmit doğumluyum ve Lise yıllarımdan buyana Halk eğitim merkezinde 1990 yıllarına kadar aktif Türk Halk Müziği Eğitimleri ve Koro çalışmaları yaptım. Kocaeli bölgemizin Folklorik taramaları maalesef yetersiz. Bundan dolayı bu folklorik değerlerimizi kaybetmeden kayıt altına alma zarureti var. Sizin derlediğiniz bu türkülerin ses kaydı var ise ya da bu türküleri seslendirebilecek bir imkanınız var ise bu türküleri notaya alıp kültürümüze kazandıralım. İletişime geçerseniz çok memnun olurum.
Teşekkür ederim Mehmet Bey. Selâmlar.
Turhan Bey merhaba. Yorumunuzu yeni gördüm. Teşekkür ederim. Ne yazık ki bunların ses kayıtlarının yer aldığı kasetleri muhafaza edemedim. Sadece ünlülerdeki uzunluklar, yazı dilinde bulunmayan sesler vb. unsurların gösterildiği transkripsiyonlu metinler mevcut. Ezgiler yarım yamalak hatırımda. Keşke kayıtları koruyabilseydim. Selâmlar.